257 dəfə oxunub ,   0 şərh   Çap et

Hər hansı bir mövzuda başı-sonu, hədəf və qayəsi müəyyən edilmiş; disiplinli, dərin və sistemli düşünmə mənasına gələn təfəkkür əsasında bir peyğəmbərlik peşəsidir. Ərəbcə bir kəlimə olan təfəkkür, “təfə’ul” babından gəlir. Bu babın özəlliyi təkəllüfdür. Yəni insanın bir şeyin baş tutması üçün ciddi şəkildə çalışmalı, bu istiqamətdə iradəsinin haqqını verməlidir.

اِنَّ في خَلْقِ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِ وَاخْتِلَافِ الَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَاٰيَاتٍ لِاُولِي الْاَلْبَابِۚ اَلَّذينَ يَذْكُرُونَ اللّٰهَ قِيَاماً وَقُعُوداً وَعَلٰى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ في خَلْقِ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِۚ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هٰذَا بَاطِلاًۚ سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ

 “Həqiqətən, göylərin və yerin yaradılmasında, gecə və gündüzün bir-birini əvəz etməsində ağıl sahibləri üçün (Allahın varlığını və birliyini göstərən) dəlillər vardır. Onlar ayaq üstə olanda da, oturanda da, uzananda da Allahı xatırlayar, göylərin və yerin yaradılması haqqında düşünərlər (və belə deyərlər:) “Ey Rəbbimiz! Sən bunları boş yerə yaratmamısan. Sən pak və müqəddəssən! Bizi cəhənnəm əzabından qoru! ” (Ali İmran 3/190-191)

Hz. Aişə rəvayət edir:

“Bir gecə Rəsulullah (s.ə.s.) bana:

–Ey Aişə! İcazə versən, gecəni Rəbbimə ibadət edərək keçirim,- dedi. Mən də:

–Vallahi səninlə bərabər olmağı çox istəyirəm, ancaq səni sevindirən şeyi daha çox sevirəm, – dedim.

Sonra qalxdı, gözəlcə dəstəmaz aldı və namaza başladı. Ağlayırdı… O qədər ağladı ki, paltarı, mübarək saqqalları, hətta səcdə etdiyi yer göz yaşları ilə islandı. O, bu haldəykən Hz. Bilal namaza çağırmaya gəldi. Ağladığını görüncə:

–Ya Rəsulullah! Allah Təala sənin keçmiş və gələcək günahlarını bağışladığı halda nə üçün ağlayırsan?- dedi. Bunun üzərinə Allah Rəsulu (s.ə.s.):

 –Allaha çox şükür edən bir qul olmayımmı? Vallahi bu gecə mənə elə ayətlər endirildi ki, onları oxuyub da üzərində dərin və sistemli bir şəkildə düşünməyənlərə yazıq olsun!, – dedi və Ali İmran surəsi 190-191ayələrini oxudu. (İbn Hibban, Səhih, II, 386)

Allah Rəsulu (səllallahu əleyhi ve səlləm) buyurur ki“Kim bu ayəni oxuyub da təfəkkür etməzə ona yazıq olsun!” Ümmü Sələmə və Aişə analarımız, bu ayə nazil olduğu zaman və ya bu ayəni oxuyaraq Peyğəmbərimizin ağladığını nəql edirlər.

“Təfəkkürün tayı-bərabəri ibadət yoxdur; elə isə gəlin Uca Allahın nemət və qüdrət əsərlərini təfəkkür edin! Amma zinhar Allahın zatını təfəkkür etməyin. Zira O,  insan düşüncəsini aşan bir mövzudur.”  (Təbərani)

Təfəkkür öncə bilməyə bağlıdır. İnsan bilmədiyi şeyi necə təfəkkür edər. Buna görə çox kitab oxumaq lazımdır. İnsan, bir saat sağlam təfəkkür edərsə, o insanda iman əsasları inkişaf edər. Daha sonra o insan, Allahı sevər və qəlbində dərin bir ilahi məhəbbət yaranar, oradan mənəvi zövq alar və bu şəkildə ülvi aləmlərə qanad açar.



Açar sözləri

təfəkkür

Bənzər məqalələr

  Səməni, ay səməni

 Bayram günlərində bir neçə həftədən bəri qulluq edərək göyərtdiyimiz, novruzun simvolu olan səmənini qırmızı lentlə bəzəyərək masamızın ortasına qoyuruq. Dadını çıxardaraq şəkərbura, paxlavanı yeyərkən bayram qurtarınca atacağımız səməniyə bir də təfəkkür gözü ilə baxaq.   Bitki nəsillərinin davam etməsi və çoxalması ya toxumları vasitəsilə (generativ) və ya kökdən, gövdədən yaxud digər vegetativ orqandan əmələ gəlir; bəzi bitkilər […]

Təfəkkür

Təfəkkür, hadisələrdən ibrət almaq və müxtəlif nəticələr əldə etmək üçün çıraq olub yol aydınladar. Yeni icadlara, təcrübələrə nurlu açar olar, açılan qapılardan da həqiqətlər gün üzünə çıxar.

Orucun xatırlatdıqları

Nemətə səbəb olana təşəkkür edib, bu nemətin həqiqi sahibi olan Allahı unutmaq, qiymətli hədiyyə gətirən elçinin əlini öpüb, hədiyyə sahibini tanımamaq kimidir.

Əvvəlcə özümüzdən başlayaq

Dinimiz qətiyyətlə “başqasından mənə nə”, “mənə dəyməyən min il yaşasın”, “Mən tox olum, cümlə-cahan batsa da, batsın” kimi anlayışları qəbul etmir. Bir müsəlmanın özü üçün istədiyini din qardaşı üçün də istəməsi, hətta öz ehtiyacları ola-ola din qardaşının köməyinə tələsməsi kamil mömin olmağın əsas şərtidir. “Mən özümə cavabdehəm, başqaları məni maraqlandırmır, onlardan mənə nə?!” deyə bilmərik.

Kainatdakı ümumi hikmət

Nəhəng bir insanı xatırladan kainat da bu cür hikmətlərlə təchiz edilmişdir. Belə ki, bütün mövcudatda zərrə qədər də olsun mənasız, lazımsız bir şey tapmaq mümkün deyildir. Zahirən faydasız görünən, qımıldanmadan dayanan bir ağac yarpağında belə neçə-neçə hikmət və fayda gizlənmişdir! Hərçənd ki, Haqq-Təala bunları bu cür yaratmağa məcbur deyildir, ancaq Onun Hakim ismi bunu zəruri edir.


Şərh yaz