“Səlat” kəlməsi Qurani-Kərimdə dua və namaz mənasında 78 ayədə tək formada və 5 ayədə isə ismin cəm formasıda “sələvat” kəlməsi ilə qeyd olunur. 3 ayədə namaz qılanlar (musallin) şəklində işlədilir. Bundan başqa 14 ayədə cəm formasında “namaz qılın”, 4 ayədə tək əmr şəklində “namaz qıl” buyurulur və 24-ə yaxın ayədə keçmiş zamanda “namaz qılanlar”dan bəhs olunur.

Fərzlərin ən əhəmiyyətlisi namazdır. İnsan qiyamət günü imandan sonra namazdan sorğuya çəkiləcək. Namaz ibadəti qəlbin nuru, qəlbin sevinci, ruhun qidası, möminin meracı, insanın uca Yaradanla vasitəsiz bağlılığıdır. Namaz kəlməsinin “dua etmək”, “tərifləmək”, “təzim etmək”, “xeyir-dua etmək” kimi mənaları var. Termin olaraq isə namaz, təkbirlə başlayıb salamla tamamlanan xüsusi hərəkət və sözlərdən ibarət ibadətdir.

Təyəmmüm su tapılmadığı və ya olsa da istifadə etmək imkanı olmadığı hallarda dəstəmaz, ya da qüsl niyyəti ilə torpaq yaxud torpaq cinsindən bir maddəyə əlləri sürtməklə üzü və iki qolu məsh etməkdən ibarət hökmi təmizlikdir. Təyəmmüm aşağıdakı hallarda pozulur:

Mənim on iki yaşım var. Namaz qılmasam günah qazanarammı ?
Balaca qardaşımız, siz artıq həddi büluğ yaşına yaxınlaşmış və yaxud da çatmısınız. Ona görə də mütləq namazlarınızı qılmalısınız.

Cənazə namazı Allahın şəninə tərif və Ona ibadət, Rəsulullaha salət-salam və mərhuma duadan ibarətdir. Cənazə namazında rüku, səcdə yoxdur, rüknləri iftitah təkbiri və qiyam ilə birlikdə dörd təkbirdir. Namazı bitirərkən salam vermək vacibdir. Sünnətləri isə Allaha həmd etmək, Rəsulullaha salavat gətirmək, həm mərhuma, həm də müsəlmanlara dua etməkdən ibarətir.

Sual: “Namaz gözəldir, lakin hər gün beş dəfə çoxdur. Heç vaxt qurtarmadığına görə yorğunluq verir” deyənlərə necə cavab vermək olar? Cavab:…

Bir xəstə ona israrla faydalı dərman içirməyə çalışan şəfqətli həkimə bu təkidin müqabilində: “Sənin nə ehtiyacın var ki, belə israr edirsən?” – deyib etiraz etsə, nə qədər mənasız olar. Çünki həkim xəstəni düşündüyü üçün “Bu vitaminləri gündə beş dəfə atmalısan” deyir, hətta qapıdan çıxanda da israrla bunların vacibliyini xatırladır. Mənəvi duyğularımızın qidası, qürur, nəfs və şeytan kimi bir çox mikrobların “antibiotiki” olan namaza, əlbəttə, bizim ehtiyacımız var.

badətin ruhu ixlasdır. İxlas isə ibadətin sırf əmr olunduğu üçün yerinə yetirilməsidir. Faydalar, hikmətlər ancaq seçim vəsiləsi, vasitəsi ola bilər, səbəb əsla. Məsələn, bir insan beş vaxt namazı Allahın əmrini yerinə yetirmək və bununla axirətdə məsuliyyətdən xilas olmaq məqsədilə deyil, vücuda müsbət təsirinə görə qılarsa, namazı səhih deyildir.

Sual: Mən bir neçə ildir ki, namaza başlamışam. Ancaq əvvəllər qılmadığım namazların sayı çoxdur. Həmin namazları qəza etməliyəmmi?

Həmişə eynəkdən istifadə etməli olan şəxsin səcdəyə gedərkən səcdə üzvləri səcdə yerinə tam toxunursa eynəkdən istifadə edə bilər. Əks təqdirdə (yəni, eynək səcdə üzvlərinin yerə təmasına mane olarsa) eynəyi çıxarmaq lazımdır.

Sual: Qızlar neçə yaşından namaz qılmalıdır?

Namaz qılarkən Fatihə surəsindən sonra Qurani-Kərimdən istənilən ayə və ya surə oxuna bilər. Bunda hər hansı məhdudiyyət yoxdur. Bununla yanaşı Allah Rəsulunun (s.ə.s) hər namazda adət halına gətirərək oxuduğu yerlər vardır…

Əgər oxuduqlarımızı özümüz pıçıltı şəklində eşitmiriksə, deməli oxumuruq, sadəcə olaraq “ürəyimizdən” və ya zehnimizdən keçiririk. Səssiz oxumağın ən az səviyyəsi bütün hərfləri dil və dodaqlarımızı tərpədərək tələffüz etməkdir. Ola bilsin ki, bu təqdirdə heç bir səs çıxmasın və ya eşidilməsin. Ancaq kənardan baxan nə isə oxuduğumuzu analayır. Yoxsa ürəkdən keçirmək oxumaq sayılmır.

Rəsulullah (s.ə.s) günorta və ikindi namazlarında müşriklərin təzyiqinə məruz qalmamaq üçün səssiz, axşam namazı onların yemək, yatsı və səhər namazının vaxtı da yatmaq vaxtı olduğundan bu namazları səsli qiraətlə oxuyurdu. Cümə və bayram namazları da hicrətdən sonra Mədinədə fərz və vacib buyruldu. Artıq müşriklərin təzyiq və təhlükələri sovuşmuşdu. Buna görə də həmin namazlar gündüz vaxtı qılınmalarına baxmayaraq səsli qılınırdı.

Namaz möminin ən vacib ibadət borcudur. Bu borcu yerinə yetirən hər möminin qəlbi hüzurla dolur. Bunu bir çox psixoloq və psixiatr da vurğulayır. Hər ibadətin özünəxas faydaları vardır. Namazın ən böyük meyvəsi isə bəndənin Allaha yönəlməsi, Allahın da bu yönəlişə yönəlişlə cavab verməsidir.

Camaatla namaz qılmaq Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi və səlləm) və əshabının yolu ilə getməkdir ki, bu da möminləri onlar kimi birlik və bərabərliyə sövq edir. Onların yolu ilə addımlamaq arzu və istəyini artırır.

Namaz insanın Yaradanını anması, Onu xatırlaması, Onunla irtibat qurması deməkdir. Namaz insanın həm cisminə, həm də ruhuna şəfadır. Namaz Rəbbə təslim olmaq, Ona boyun əyib hər cür ehtiyacı Ondan istəmək və eyni zamanda hər gün Ona hesab vermək zamanıdır.

“Bir şeyi yaddan çıxarmamalıyıq ki, insana yuxu gətirən melatonin hormonunun normal ifraz olunması ilə cinsi və əqli fəaliyyətin inkişafı arasında sıx əlaqə vardır. Bu ahəng sayəsində insan vücudu stabil və nizamlı həyat yaşayır. Bu səbəbdən də mütəmadi və vaxtlı-vaxtında namaz qılmaq insanı gündəlik həyata uyğunlaşmasını təmin edir və orqanların iş qabiliyyətini maksimum səviyyəyə çatdırır”

Namaz ürəyin fəaliyyətini tənzimləyir, damarları genişləndirir, hüceyrələri elastikləşdirir. Həzm sistemini yaxşılaşdırır, qəbzliyin qarşısını alır. Sinirləri sakitləşdirir, oynaq iltihabının qarşısını alır. Xəstəliklərə qarşı immuniteti artırır. Əzələləri gücləndirir və oynaqların hərəkət qabiliyyətini artırır. Vücudu gücləndirib əzginliyi və halsızlığı aradan qaldırır. Fiziki və əqli sağlamlığa faydalı olur.

Namazı layiqincə qılmağa çalışan bir mömin öz səviyyəsində meraca yüksəlmiş sayılır. Müsəlman da namaz ibadətini nə qədər layiqincə yerinə yetirə, namazda ilahi dərgaha nə qədər ürəkdən yönələ bilirsə, o səviyyədə meraca yüksəlmiş olur. Özünü Uca Allahın dərgahında hiss edir, sanki Onu görür. Qəlbi imanla elə coşub-daşır ki, elə bil yer üzündə deyil, Rəbbin dərgahında rüku edir, alnını torpağa deyil, İlahinin hüzuruna qoyur.