Xeyir yollarının çoxluğu

1. 440 dəfə oxunub , 0 şərh Çap et

Xeyir yollarının çoxlu və müxtəlif olması

وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللّٰهَ بِهِ عَل۪يمٌ

Siz nə yaxşılıq edirsinizsə, şübhəsiz, Allah onu bilir. {“Bəqərə” surəsi, 2/215}

وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللّٰهُ

Allah gördüyünüz hər bir yaxşı işi bilir. {“Bəqərə” surəsi, 2/197}

فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ

Kim (dünyada) zərrə qədər yaxşı iş görmüşdürsə, onu (onun xeyrini) görəcəkdir (mükafatını alacaqdır). {“Zəlzələ” surəsi, 99/7}

مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ

Kim yaxşı bir iş görsə, xeyri özünə olar. {“Casiyə” surəsi, 45/15}

عَنْ أَب۪ي ذَرٍّ قَالَ: قُلْتُ يَا رَسُولَ اللّٰهِ أَيُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ؟ قَالَ: «اَلْإ۪يمَانُ بِاللّٰهِ وَالْجِهَادُ ف۪ي سَب۪يلِهِ» قُلْتُ: أَيُّ الرِّقَابِ أَفْضَلُ؟ قَالَ: «أَنْفَسُهَا عِنْدَ أَهْلِهَا وَأَكْثَرُهَا ثَمَنًا». قُلْتُ: فَإِنْ لَمْ أَفْعَلْ؟ قَالَ: «تُع۪ينُ صَانِعًا أَوْ تَصْنَعُ لِأَخْرَقَ» قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللّٰهِ أَرَأَيْتَ إِنْ ضَعُفْتُ عَنْ بَعْضِ الْعَمَلِ؟ قَالَ: «تَكُفُّ شَرَّكَ عَنِ النَّاسِ فَإِنَّهَا صَدَقَةٌ مِنْكَ عَلٰى نَفْسِكَ»

Əbu Zərr (r.a.) rəvayət edir:

“Mən: “Ey Allahın Rəsulu! Hansı əməl daha üstündür?”– deyə soruşdum. Allah Rəsulu (s.ə.s.): “Allaha iman və Onun yolunda cihad etmək!”– buyurdu. Mən: “Hansı əsir və ya köləni azad etmək daha fəzilətlidir?”– dedim. Allah Rəsulu (s.ə.s.) belə cavab verdi: “Sahibinin daha çox xoşuna gələn və daha bahalı olanı”. Mən: “Bunları edə bilməsəm, başqa nə tövsiyə edirsiniz?”– dedim. Allah Rəsulu (s.ə.s.) buyurdu: “İş görən bir adama kömək et və ya işini görə bilməyən bir insanın işini gör”. Mən: “Ey Allahın Rəsulu! Bunların heç birini edə bilməsəm, onda nə buyurursunuz?”– dedim. Allah Rəsulu (s.ə.s.) belə cavab verdi: “Heç olmasa, insanlara ziyan verməkdən çəkin. Çünki bu da sənin özün üçün verdiyin sədəqədir”. [Buxari, İtq 2; Müslim, İman 136]

عَنْ أَب۪ي ذَرٍّ قَالَ النَّبِيُّ: «عُرِضَتْ عَلَيَّ أَعْمَالُ أُمَّتيِ حَسَنُهَا وَسَيِّئُهَا فَوَجَدْتُ ف۪ي مَحَاسِنِ أَعْمَالِهَا الْأَذٰى يُمَاطُ عَنِ الطَّر۪يقِ، وَوَجَدْتُ ف۪ي مَسَاوِئِ أَعْمَالِهَا اَلنُّخَاعَةَ تَكُونُ فِي الْمَسْجِدِ لَا تُدْفَنُ»

Əbu Zərr (r.a.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu bəyan edir:

“Ümmətimin yaxşı və pis bütün əməlləri mənə göstərildi. Gəlib-gedənlərə əziyyət verən şeyləri yoldan təmizləmək ümmətimin gözəl əməlləri arasında idi. Məscidə bəlğəm atıb təmizləməmək isə onun pis davranışları arasında idi”. [Müslim, Məsacid 57]

عَنْ أَب۪ي ذَرٍّ قَالَ: أَنَّ نَاسًا قَالُوا: يَا رَسُولَ اللّٰهِ ذَهَبَ أَهْلُ الدُّثُورِ بِالْأُجُورِ يُصَلُّونَ كَمَا نُصَلّ۪ي وَيَصُومُونَ كَمَا نَصُومُ ويَتَصَدَّقُونَ بِفُضُولِ أَمْوَالِهِمْ، قَالَ: «أَوَ لَيْسَ قَدْ جَعَلَ لَكُمْ مَا تَصَدَّقُونَ بِهِ: إِنَّ بِكُلِّ تَسْب۪يحَةٍ صَدَقَةً وَكُلِّ تَكْب۪يرَةٍ صَدَقَةً وَكُلِّ تَحْم۪يدَةٍ صَدَقَةً وَكُلِّ تَهْل۪يلَةٍ صَدَقَةً وَأَمْرٌ بِالْمَعْرُوفِ صَدَقَةٌ وَنَهْيٌ عَنِ الْمُنْكَرِ صَدَقَةٌ وَف۪ي بُضْعِ أَحَدِكُمْ صَدَقَةٌ » قَالوُا: يَا رَسُولَ اللّٰهِ أَيَأْتيِ أَحَدُنَا شَهْوَتَهُ وَيَكُونُ لَهُ فِيهَا أَجْرٌ؟ قَالَ: «أَرَأَيْتُمْ لَوْ وَضَعَهَا ف۪ي حَرَامٍ أَكَانَ عَلَيْهِ وِزْرٌ؟ فَكَذٰلِكَ إِذَا وَضَعَهَا فِي الْحَلَالِ كَانَ لَهُ أَجْرٌ»

Əbu Zərr (r.a.) nəql edir:

“Bəzi yoxsullar: “Ey Allahın Rəsulu, varlılar savabların hamısını qazanırlar; bizim kimi namaz qılır, oruc tutur və bundan əlavə ehtiyacdan artıq mallarını da infaq edirlər. (Bu vəziyyətdə bizə nə tövsiyə edirsiniz?)”– dedilər. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.): “Zənn edirsiniz ki, Allah sizə sədəqə vermək imkanı bəxş etməyib? Hər təsbeh (Subhanallah) sədəqə,hər təkbir (Allahu Əkbər) sədəqə, hər təhmid (Əlhamdulillah) sədəqə, hər təhlil (Lə iləhə illəllah) sədəqədir. (İnsanlara) yaxşılığı əmr etmək (yaxşı əməlləri yaymaq, təşviq etmək) də, (onları) pis əməllərdən çəkindirmək də sədəqədir. Hətta sizin zövcənizlə münasibətdə olmağınız da sədəqədir,” – buyurdu. Onlar: “Ey Allahın Rəsulu, şəhvət hissini təmin edən savab qazanırmı?”– deyə soruşdular. Allah Rəsulu (s.ə.s.): “Əgər bu hissini haram yolla təmin etsəydi, günah olmayacaqdı? Bu istəyi halal və məşru yolla təmin etməkdə, təbii ki, savab vardır,” – buyurdu. [Müslim, Zəkat 53, Məsacid 142]

عَنْ أَب۪ي ذَرٍّ قَالَ: قَالَ لِيَ النَّبِيُّ: «لَا تَحْقِرَنَّ مِنَ الْمَعْرُوفِ شَيْئًا وَلَوْ أَنْ تَلْقٰى أَخَاكَ بِوَجْهٍ طَل۪يقٍ»

Əbu Zərr (r.a.) Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) ona belə buyurduğunu nəql edir:

“Din qardaşını gülər üzlə qarşılamaq kimi (kiçik bir şeylə) də olsa, yaxşılıq naminə heç bir şeyi əsla əhəmiyyətsiz görmə”. [Müslim, Birr 144]

عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِيَّ: «يَا نِسَاءَ الْمُسْلِمَاتِ لَا تَحْقِرَنَّ جَارَةٌ لِجَارَتِهَا وَلَوْ فِرْسَنَ شَاةٍ»

Əbu Hureyrənin (r.a.) nəql etdiyinə görə, Allah Rəsulu (s.ə.s.) belə buyurmuşdur:

“Ey müsəlman qadınlar! Bir qadın hətta qoyun ayağı da olsa, qonşusuna bir şey verib hədiyyələşməyi əhəmiyyətsiz görməsin!” [Buxari, Hibə 1, Ədəb 30; Müslim, Zəkat 90]

عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِيِّ قَالَ: «اَلْإ۪يمَانُ بِضْعٌ وَسَبْعُونَ أَوْ بِضْعٌ وَسِتُّونَ شُعْبَةً: فَأَفْضَلُهَا قَوْلُ لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ، وَأَدْنَاهَا إِمَاطَةُ الْأَذٰى عَنِ الطَّر۪يقِ، وَالْحَيَاءُ شُعْبَةٌ مِنَ الْإ۪يمَانِ»

Əbu Hureyrə (r.a.) Nəbilər Sərvəri Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) belə buyurduğunu rəvayət edir:

“İman təqribən yetmiş və ya altmışa yaxın şöbədən (dəyərdən) ibarətdir. Ən fəzilətlisi “Lə iləhə illəllah (Allahdan başqa ilah yoxdur)” həqiqətini təsdiq etməkdir. Ən alt şöbəsi isə (insanlara) əziyyət verən şeyləri yoldan təmizləməkdir. Utanmaq da imanın bir şöbəsidir (dəyəridir)”. [Buxari, İman 3; Müslim, İman 58]

عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللّٰهِ قَالَ: «بَيْنَمَا رَجُلٌ يَمْش۪ي بِطَر۪يقٍ اشْتَدَّ عَلَيْهِ الْعَطَشُ، فَوَجَدَ بِئْرًا فَنَزَلَ ف۪يهَا فَشَرِبَ، ثُمَّ خَرَجَ فَإِذَا كَلْبٌ يَلْهَثُ يَأْكُلُ الثَّرٰى مِنَ الْعَطَشِ، فَقَالَ الرَّجُلُ: لَقَدْ بَلَغَ هٰذَا الْكَلْبَ مِنَ الْعَطَشِ مِثْلُ الَّذ۪ي كَانَ قَدْ بَلَغَ مِنِّي، فَنَزَلَ الْبِئْرَ فَمَلَأَ خُفَّهُ مَاءً ثُمَّ أَمْسَكَهُ بِفِيهِ حَتّٰى رَقِيَ فَسَقَى الْكَلْبَ، فَشَكَرَ اللّٰهُ لَهُ فَغَفَرَ لَهُ. قَالُوا: يَا رَسُولَ اللّٰهِ إِنَّ لَنَا فِي الْبَهَائِمِ أَجْرًا؟

فَقَالَ: «ف۪ي كُلِّ كَبِدٍ رَطْبَةٍ أَجْرٌ»

Əbu Hureyrə (r.a.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql edir:

“Bir adam yolla gedərkən çox susayır. Elə bu vaxt bir su quyusu tapır, dərhal aşağı enib su içir. Quyudan çıxanda susuzluqdan dilini çıxarmış və nəmli torpağı yalayan bir it görür. Adam öz-özünə: “Bu it də elə mənim kimi susuzluqdan yanır,”– deyib yenidən quyuya enir. Ayaqqabısına su doldurub ağzı ilə bərk-bərk tutur və yuxarı çıxıb itə verir. Allah onun bu hərəkətindən razı olur və onu əfv edir”.

Səhabələr: “Ey Allahın Rəsulu! Biz də heyvanlara su içirməklə savab qazanırıq?” – deyə soruşdular. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.):“Əlbəttə, siz canı olan hər bir heyvana su verməklə savab qazanırsınız,”– deyə buyurdu. [Buxari, Musaqat 9; Müslim, Salam 153]

عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِيِّ قَالَ: «لَقَدْ رَأَيْتُ رَجُلاً يَتَقَلَّبُ فِي الْجَنَّةِ ف۪ي شَجَرَةٍ قَطَعَهَا مِنْ ظَهْرِ الطَّر۪يقِ كَانَتْ تُؤْذِي الْمُسْلِم۪ينَ»

Əbu Hureyrə (r.a.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu rəvayət edir: “Bir nəfərin yolun ortasında müsəlmanları narahat edən ağacı kəsdiyinə görə Cənnət nemətləri içində üzdüyünü gördüm”. [Müslim, Birr 29]

عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللّٰهِ قَالَ: «أَلَا أَدُلُّكُمْ عَلٰى مَا يَمْحُو اللّٰهُ بِهِ الْخَطَايَا وَيَرْفَعُ بِهِ الدَّرَجَاتِ؟ قَالُوا: بَلٰى يَا رَسُولَ اللّٰهِ، قَالَ: إِسْبَاغُ الْوُضُوءِ عَلَى الْمَكَارِهِ وَكَثْرَةُ الْخُطَا إِلَى الْمَسَاجِدِ وَانْتِظَارُ الصَّلَاةِ بَعْدَ الصَّلَاةِ، فَذٰلِكُمُ الرِّبَاطُ»

Əbu Hureyrə (r.a.) nəql edir:

“Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) belə buyurdu:

– Sizə elə bir əməl bildirimmi ki, onu etməklə Allah xətalarınızı silib təmizləsin və dərəcənizi qat-qat artırsın?

Səhabələr:

– Bəli, ya Rəsulallah!– dedilər. O da belə buyurdu:

– (Olduqca ağır şəraitdə və) dəstəmaz almağın çətin olduğu hallarda qüsursuz, layiqincə dəstəmaz almaq, məscidlə (ev arasında gəlib)gedib çox yol yerimək və bir (vaxt) namazından sonra digər namazı gözləmək;məhz insanın (sərhəddə keşik çəkmə səviyyəsində Haqla) irtibat qurması budur”. [Müslim, Təharət 41]

عَنْ جَابِرٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ: «فَلَا يَغْرِسُ الْمُسْلِمُ غَرْسًا فَيَأْكُلَ مِنْهُ إِنْسَانٌ وَلَا دَابَّةٌ وَلَا طَيْرٌ إِلَّا كَانَ لَهُ صَدَقَةً إِلٰى يَوْمِ الْقِيَامَةِ »

Hz. Cabir (r.a.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql edir:

“Müsəlman bir ağac əkər, ondan bir insan, heyvan və ya quş yeyərsə, bu ağac meyvə verdiyi və meyvələri yeyildiyi müddətdə Qiyamətə qədər həmin müsəlman üçün sədəqə yerinə keçər”. [Müslim, Musaqat 10]

عَنْ عَدِيِّ بْنِ حَاتِمٍ قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ يَقُولُ: «اِتَّقُوا النَّارَ وَلَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ»

Adiy ibn Hatim (r.a.) Nəbilər Sərvəri Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) belə buyurduğunu eşitmişdir:

“Yarım xurma ilə də olsa, özünüzü oddan (Cəhənnəmdən) qorumağa çalışın”. [Buxari, Zəkat 10; Müslim, Zəkat 66-70]

عَنْ أَب۪ي مُوسٰى عَنِ النّبِىِّ قَالَ: «عَلٰى كُلِّ مُسْلِمٍ صَدَقَةٌ» قَالَ: أَرَأَيْتَ إِنْ لَمْ يَجِدْ؟ قَالَ: «يَعْمَلُ بِيَدَيْهِ فَيَنْفَعُ نَفْسَه وَيَتَصَدَّقُ»: قَالَ: أَرَأَيْتَ إِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ؟ قَالَ: يُع۪ينُ ذَا الْحَاجَةِ الْمَلْهُوفَ» قَالَ: أَرأَيْتَ إِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ قَالَ: «يَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ أَوِ الْخَيْرِ» قَالَ: أَرَأَيْتَ إِنْ لَمْ يَفْعَلْ؟ قَالَ: «يُمْسِكُ عَنِ الشَّرِّ فَإِنَّهَا صَدَقَةٌ»

Əbu Musa əl-Əşari (r.a.) nəql edir:

“Peyğəmbərimiz (s.ə.s.): “Hər müsəlman mütləq bir sədəqə verə bilər,”– buyurdu. Mən Ondan (s.ə.s.):“Adam sədəqə verməyə heç nə tapmasa,nə etməyi tövsiyə edirsiniz?”– deyə soruşdum.“Əmələlik (fəhləlik) etsin, həm özünü dolandırsın, həm də sədəqə versin,” – buyurdu. Mən: “Əgər bu iş də əlindən gəlməsə?”– deyə soruşdum.“Dara düşən bir möhtaca kömək etsin,” – buyurdu.“Bunu da edə bilməsə?” – deyə sual verdim.“Yaxşılığı və ya xeyir əməllər işləməyi tövsiyə etsin,”– buyurdu. Mən:“Əgər bunu da edə bilməsə?”– deyəndə buyurdu ki: “Pis iş görməkdən uzaq olsun. Çünki bu da onun üçün sədəqədir”. [Buxari, Zəkat 30; Müslim, Zəkat 55]