Sual: Xəstə olan şəxs mütləq həkimə getməli və müalicə olunmalıdırmı?

İnsan özünün aciz, dünyanın aldadıcı, axirətin isə çox yaxın olduğunu ancaq öləndə anlayır. Bu kəlam bizi ölmədən əvvəl ölümü düşünüb, dərk edib əməllərimizi düzəltməyə, günahlardan uzaqlaşıb daha çox savab qazanmağa çağırır. Sözün əsl mənasında, ölümdən öncə ölməyi ancaq seçilmiş insanlar bacarırlar. Bu əmri dinləyən, qavrayan insan dünyanı müsafirxana, vücudunu isə bir əmanət bilər. Ruhunu və qəlbini maddi dünya bataqlığında batırıb bada verməz.

Gülmək “xoş və qəribə hadisə və hallara hissi münasibəti əksər vaxtlarda səsli şəkildə bildirmək, sevinc və ya heyrəti biruzə vermək, səssizcə gülümsəmək, təbəssüm etmək” mənalarına gəlir. Gülməyin üç növü var: təbəssüm, gülmək və qəhqəhə çəkmək. Təbəssüm – üz cizgilərinin sevinc hissi ilə geriyə doğru xəfifcə çəkilməsi və dişlərin görünməsi ilə müşayiət olunan gülümsəməkdir.

badətin ruhu ixlasdır. İxlas isə ibadətin sırf əmr olunduğu üçün yerinə yetirilməsidir. Faydalar, hikmətlər ancaq seçim vəsiləsi, vasitəsi ola bilər, səbəb əsla. Məsələn, bir insan beş vaxt namazı Allahın əmrini yerinə yetirmək və bununla axirətdə məsuliyyətdən xilas olmaq məqsədilə deyil, vücuda müsbət təsirinə görə qılarsa, namazı səhih deyildir.

Səbir müsəlmanın malik olduğu güclü potensial və “xalis sərmayə”dir. Bəzən heç kim bizə kömək etmir, dərdimiz tək başına çəkmək məcburiyyətində qalırıq. Səbir işığı və istiliyi özündən olan cisimlər, məsələn, günəş kimidir, ziyası özündəndir. Yəni səbir möminin dünya-axirət səadətinə aparan yolda təbii şəkildə var olan bir işıqdır.

Təvəkkül, hər hansı işdə nəticə əldə etmək üçün lazımınca səy göstərdikdən sonra işin nəticəsini Allaha həvalə etmək deməkdir. Təvəkkül eyni zamanda Allaha imanın əməli göstəricisidir. Başqa sözlə, Allaha iman Ona olan güvən və etimadla düz mütənasibdir.

Metafizik varlıqlardan biri də cinlərdir. Cin kəlməsi ərəbcə “örtülü” və “bağlı” mənalarına gəlir. Həmin kəlmə ilə eynikökdən törəmiş bir çox söz mövcuddur.

“Kim bazara girəndə “Allahdan başqa ilah yoxdur. O, birdir, şəriki yoxdur. Mülk və həmd Ona məxsusdur. Dirildir və öldürür. O, Hayydır, ölməz. Xeyir Onun əlindədir. Onun gücü hər şeyə yetər” deyərsə, Allah ona minlərlə savab yazar, onun minlərlə günahını əfv edər və onu minlərlə dərəcə yüksəldər”.

“Qonşun səndən zərər görməyəcəyinə əmin deyilsə, cənnətə girə bilməzsən”

Kim bir müsəlmanın alış-veriş sövdələşməsini ləğv etmək istəyini qəbul edərsə, Allah da onun günah və xətalarını bağışlayar”.

Sual: Mənim sinfimizdəki bir qızdan xoşum gəlməyə başladı. Lakin onunla heç vaxt danışmamışam. Onu cəmi bir neçə dəfə görmüşəm. Görəsən onu Rəbbimdən istəmək və ya onu mənə nəsib eləsin deyə dua etmək doğrudurmu?

Sual: İlk vaxtlar insanda mövcud olan təbliğ eşqinin yerini tədricən fərdi və ictimai problemlərə əvəz etməyə başlayır. Belə hallarla tez-tez qarşılaşırıq. Mömin neçə yaşına qədər təbliğ fəaliyyəti (İslama xidmət) ilə məşğul olmalıdır və ya bunun hər hansı yaşı varmı? Sonradan gələnlər də eyni aqibətlə qarşılaşacaq?

Sual: Bəzi dua kitablarında duaların müəyyən sayda oxunması haqqında məlumatlar var. Məsələn, bildirilir ki, səlatı-təfriciyə duasını 4444 dəfə oxumaq lazımdır. Dinimizdə duaları müəyyən bir saya görə oxumaq doğrudurmu?

Cin, ruh və mələk qanununu ağlı, şüuru, idrakı olmaqla yanaşı, həmçinin izafi və nisbi olmayan həqiqi varlığa sahibdirlər. Bu səbəblə İslam alimlərindən biri Quranın: “De: “Ruh Rəbbimin əmrindədir” (“İsra”, 17/85) ayəsini bu şəkildə izah edir: Ruh canlı, şüurlu, nurani, xarici vücudu (maddi varlığı, qılıfı) olan qanundur. Əgər əşyadakı qanunlara hər şeyi xəlq edən Rəbbimiz xarici vücud (qılıf) geyindirsə, hamısı ruh olar. Əgər ruh bədən libasını və başındakı şüuru çıxarsa, yenə ölməz qanun formasına düşər.

Uca Allahın adlarından biri də Hakimdir. Hakim hikmətlə yaradan, hikmətlə iş görən deməkdir. Bu ad, yaradılan hər şeyin bir hikmətlə yaradıldığını, israf edilməməsini tələb edir. Bundan hərəkətlə heyvanların da yox olub getməyəcəyi, müxtəlif şəkillərdə həyatlarını davam etdirəcəyi qənaətinə gələ bilərik.

Sual: Mən bir neçə ildir ki, namaza başlamışam. Ancaq əvvəllər qılmadığım namazların sayı çoxdur. Həmin namazları qəza etməliyəmmi?

Həmişə eynəkdən istifadə etməli olan şəxsin səcdəyə gedərkən səcdə üzvləri səcdə yerinə tam toxunursa eynəkdən istifadə edə bilər. Əks təqdirdə (yəni, eynək səcdə üzvlərinin yerə təmasına mane olarsa) eynəyi çıxarmaq lazımdır.

“Sizdən biriniz öz qızılını odda əridərək təmizləyib saflaşdırdığı kimi, bəndələrini ən yaxşı tanıyan Allah da sizi müsibətlərlə imtahan edər.”

Deyirlər ki, “dua bir übudiyyətdir. Dünyəvi istəklər duada əsas məqsəd halına gəlməməlidir. Xəstəlik və ya hər hansısa bir müsibətin baş verməsi duanın vaxtının gəlib-çatdığına işarədir”. Lakin 4444 dəfə səlatı-təfriciyə duası və ya 19 dəfə Fətih surəsi və bənzərləri bəla baş verdikdən sonra, bəlanın uzaqlaşması üçün oxunur. Belə hallarda necə niyyət edilməlidir?

Vəfat etmiş bir müsəlmanın cənazə namazının qılınması bütün müsəlmanlar üzərinə fərzi-kifayədir. Cənazə namazı Allah üçün namaz, Rəsulullah (s.ə.s) üçün salavat, vəfat edən insan üçün isə dua mahiyyətindədir. Vəfat edən insana dua məqsədilə cənazə namazı qılına bilər. Cənazə namazının camaatla qılınma şərti yoxdur. Bir kişi və ya bir qadın vəfat edənin cənazə namazını qılarsa cənazə namazı qılınmış sayılır.